Azərbaycanda insanları öldürən ilk 5 SƏBƏB

25.12.2017 12:13 Maraqlı 2194

İnsanlar dünyadakı ən təhlükəli xəstəliklər barədə düşünəndə sürətlə inkişaf edən xəstəliklərin birinci yerdə durduğunu zənn edirlər. Amma əslində bu cür xəstəliklərin bir çoxu dünya miqyasında ölümlərin 10 səbəbi sırasında belə yer almır. 2015-ci ildə 56,4 milyon insan dünyasını dəyişib ki, bunlardan 68%-i xroniki və yavaş inkişaf edən xəstəliklərdən qaynaqlanıb.

Bəs Azərbaycanda insanlar daha çox hansı xəstəliklərdən vəfat edir?

Məsələ ilə bağlı Modern.az-a danışan tibb eksperti Adil Qeybulla birinci yerdə ürək-damar xəstəliklərinin dayandığını qeyd edib.

Ürəyin işemik xəstəliyi və ya koronar arter

Bu xəstəlik dünyada da ölüm səbəbləri sırasında birinci yerdədir. Ürəyin işemik xəstəliyi ürək qanını təmin edən qan damarlarının daralması ilə meydana gəlir. Müalicə edilməmiş xəstəlik sinə ağrısı, ürək çatışmazlığı və aritmiyaya səbəb ola bilər.

Bir çox Avropa ölkələrində və ABŞ-da bu xəstəlikdən ölənlərin sayı azalıb. Bu, daha yaxşı ictimai səhiyyə təhsili və xəstəliyin qarşısının əvvəlcədən alınması ilə əlaqədardır. Ancaq bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, o cümlədən Azərbaycanda bu xəstəlikdən ölüm halları artmaqda davam edir.

Xəstəliyin risk faktorları yüksək qan təzyiqi, yüksək xolesterol, siqaret çəkmək, genetik meyillilik, şəkərli diabet və artıq çəki problemləridir.

Bu risk faktorlarından bir və ya daha çoxu sizdə varsa, həkimə müraciət etmək məsləhətdir.

Ən təsirli vasitə ürək sağlamlığını qorumaqdır. Xəstəlik riskini azaltmaq üçün sağlam çəkini qorumaq, meyvə və tərəvəzlərin də daxil olduğu pəhriz saxlamaq, siqaretdən imtina etmək və içki qəbul etməmək lazımdır.

Adil Qeybulla bildirib ki, ikinci ölüm səbəbi onkoliji xəstəliklərdir.

Dünyada ölüm səbəbi kimi onkoloji xəstəliklər ilk 5-likdə yer almasa da? Azərbaycanda bu xəstəlikdən vəfat edənlərin sayı kifayət qədərdir. Adil Qeybullanın sözlərinə görə, ağciyər xərçəngindən ölüm halları daha çox baş verir. Süd vəzi xərçəngi, mədə, prostat xərçəngi, uşaqlarda leykoz digər ölüm səbəbləri sırasındadır.

Xərçəng ilk dəfə qədim Misirlilər tərəfindən təsvir edilib.

Xərçəngin ən erkən tərifi 1600-cü illərə qədər olan papirus üzərində aşkar edilib. Sənəddə yanğınsöndürmə maşını adlanan bir vasitə tərəfindən çıxarılmış döş şişləri qeyd olunub. Ancaq sənəddə xəstəliyin "müalicəsi yoxdur" deyə göstərilir.

Azərbaycandan fərqli olaraq dünyada ağciyər xərçəngindən daha çox dəri xərçəngi diaqnozlu xəstə var.Son tədqiqatlar göstərir ki, ABŞ-da hər il adi sızanağa görə 419.000-dən çox dəri xərçəngi diaqnozu qoyulub.

Tətqiqatçılar hesab edirlər ki, bütün xərçənglərin yarıdan çoxunun qarşısı alınır. Yəni, ildə təxminən 2,4 milyondan 3,7 milyona qədər ölüm halları baş verə bilər ki, bunların 80% -i aşağı və orta gəlirli ölkələrdə baş verir.

Ekspert deyir ki, travmalar xəstəliklərə aid edilməsə də, avtomobil qəzaları və digər hadisələr nəticəsində travma alıb dünyasını dəyişənlərin sayı çoxdur.

“Qaraciyər sirrozundan ölüm halları da çoxdur. Alkoqol, düzgün qidalanmamaq qaraciyər çatışmalığına gətirib çıxarır”.

Sirroz sözü yunan sözü "kirrhos" sözündəndir, yəni sarımsı deməkdir. Bu yoluxmuş xəstənin dəri rəngini təsvir edir. Qaraciyər təxminən 3 kiloqramdır. Azərbaycanda ölüm səbəbləri sırasında ön cərgələrdə gəlsə də? dünyada ölümün 12-ci səbəbi hesab olunur .Qaraciyər bədənin ən böyük orqanıdır.

Müsahibimiz Azərbaycanda böyrək çatışmazlığından dünyasını dəyişənlərlərin də çox olduğunu bildirib:

"Xəstəxanalara getsəz, orda çoxlu sayda dializ xəstəsi görəcəksiniz”.

Böyrəklərdə qan axını ürək, qaraciyər və beynin qan axınından daha yüksəkdir. Böyrəklər standart kompüter siçanından və ya cib telefonundan böyükdür. Bir böyrəyin tam yarısı birlikdə iki böyrək tərəfindən icra edilən işi görə bilər.